Günümüzde organizasyonların birçoğu teknolojide, ürün geliştirmede ve kompleks işlerde yeni fikirler ve iş modelleri geliştirerek daha yenilikçi olmak istemektedirler. Örgütler, bu amaçları gerçekleştirmek için genellikle bir sihirli değnek ararlar. Karmaşıklığın ve belirsizliğin had safhada olduğu günümüzde organizasyonlara yenilikçi olmayı sağlayacak en önemli araçların başında “tasarım odaklı düşünme” (design thinking) gelmektedir. Tasarım odaklı düşünme beş aşamadan meydana gelmektedir.
(Konuyla ilgili daha detaylı bilgiye Blog’da yer alan “İş Analizinde Yeni Keşifler: ‘Design Thinking'” yazısından erişebilirsiniz.)
Şirketlerde tasarım odaklı düşünme metodunun uygulanması, çalışanların tüm beyni (sağ-sol beyin) kullanmasına yol açar ve şirket içinde yenilikçi fikirlerin oluşma potansiyelini artırır. Son yıllarda yenilikçiliği ve yaratıcılığı besleyen bir diğer düşünce yapısının ise sanatsal düşünme (artful thinking) olduğu kabul edilmektedir. Sanatsal düşünme kişilere farklı bakış açılarından görme imkanı sunar. Sanatsal düşünme becerisine sahip kişiler; yaratıcılık, empati, gözlem ve eleştirel düşünme alanlarında önemli avantaja sahiptirler. Bu özellikleri ile tasarım odaklı düşünmeyi bir araya getirdikleri zaman şirket içinde yaratıcılık ve yeni iş modellerinin oluşturulmasında önemli katkı sağlarlar.
Tasarım odaklı düşünme adımlarından biri seçilen çözüm fikrinin somut forma dönüştüğü adım, “Prototip” adımıdır. Prototip adımı iteratif bir süreçtir. Değer yaratan uygun tasarım bulunana kadar devam eder. Bu adımın gerçekleşmesinde kişinin görsel düşünme, kavramsallaştırma becerileri ve basitleştirme yetenekleri ön plana çıkar. Sanatsal düşünme ve tasarım odaklı düşünmenin bir araya gelmesi bu adımın kolayca gerçekleşmesine olanak sağlar.
Prototip oluşturma için kullanılan bazı teknikler vardır. Düşük kaliteli prototip (Low-Fidelity Prototyping) bunlardan biridir. Düşük kaliteli prototip basit bir konsepttir. Başlamak için tek ihtiyacınız bir kalem ve kağıttır. Amaç, fikirlerinizi erken aşamalarda geri bildirim toplamak ve analiz etmek için kullanabileceğiniz test edilebilir veriler haline getirmektir. Diğer yandan, yüksek kaliteli prototipler (High-Fidelity Prototyping) oldukça işlevsel ve etkileşimlidir. Birçok gerekli tasarım ihtiyaçlarının geliştirilmesiyle son ürüne çok yakındır. Yüksek kaliteli prototipler daha sonraki aşamalarda çözümün yaratacağı değeri ve kullanılabilirliği test etmek ve iş akışındaki sorunları tanımlamak için kullanılır.
Geliştirilecek yeni çözüm önerisi yazılım veya ürün olmayıp, yeni süreç veya bir hizmet ise prototip çözümü için “Storyboard” tekniği kullanılabilir. Kalem ve kağıtla kolayca oluşturulabilir.
Film yapımında olduğu gibi yeni çözümde, kullanıcı etkileşimleri art arda gelen resimlerle hikaye olarak görselleştirilir.
“MVP” (Minimum Viable Product – Minimum Uygulanabilir Ürün) ise kapsam belirlemede kullanılan ilk prototip olarak tanımlayabiliriz. Kullanıcıları tatmin etmek için temel özelliklere sahip yeni bir ürünün geliştirildiği bir tekniktir ve yeni ürün geliştirme sürecinde önemli bir rol oynar. Bu teknikle kullanıcının ihtiyacı olmayan özellikler üretilmez. Başlangıçta temel özellik oluşturulur. Daha sonra müşteriden gelen geri bildirimlere (feedback) göre MVP tekniği iteratif olarak devam ettirilir.
Minimum; kullanıcının ihtiyacı olan temel özellikleri içermesini, viable; kullanıcı için kullanışlı, çekici ve değerli olması durumunu ve product ise kullanıcının deneyimleyebileceği fonksiyonlara sahip olan ve kullanıcıdan geri dönüşler alınabilecek parçayı ifade eder.
MVP tekniğinin bazı avantajları vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- MVP ile zaman ve maliyet tasarrufu sağlanır.
- Sadece temel özelliklere odaklandığı için ürünün pazara çıkış süresini azaltır.
- Geri bildirimlerle ürünü sürekli geliştirme imkanı sunar.
- İteratif şekilde geliştirmeye olanak sağlar.
İş analistleri olarak temel amacımız müşteri ihtiyaçlarını doğru anlamak ve müşterinin tam olarak ifade edemediği iç görüleri yakalayıp ihtiyaçlara uygun çözüm önerileri sunmaktır. Tasarım odaklı düşünme metodolojisi bizlere müşterileri doğru anlamamızı sağlayan bir rehberdir. Sanatsal düşünme yetilerimizi geliştirmemizle birlikte daha inovatif ve dünyayı şekillendiren düşüncelere liderlik etmememiz için hiçbir sebep yoktur.
Murat Orhan
BA-Works