Dünya benzeri görülmemiş bir hızla değişiyor ve bu değişim yeni ihtiyaçlar yaratıyor. Sınırsız ve rekabet gücü yüksek iş dünyasının bu değişime uyum sağlamasını mümkün kılacağı düşünülen ve üzerinde en çok konuşulan konulardan biri yapay zekadır. Yapay zeka (Artificial Intelligence – AI) yeni keşfedilmedi. Uzun süredir pek çok kurum ve şirket tarafından kullanılmaya başlandı ve o günlerden bugünlere sürekli geliştiriliyor.
Teknolojinin hızlı gelişimiyle birlikte dijital dönüşüm çağında iş yapış şekilleri de yeniden şekillenmeye başladı; yapay zeka, bulut bilişim, veri analitiği ve blockchain gibi teknolojiler ise bu etkiyi yaratan en önemli teknolojilerin başında geliyor. Yapay zeka, hem bu teknolojileri besleyerek hem de beslenerek otonom araçlar, chatbot’lar ve kendi başına karar veren robotların üretilmesine olanak sağladı. Günümüz iş dünyasında fark yaratabilen önemli gelişmelerin başında yapay zeka gelmektedir.
Yapay zeka ve robotik alanındaki hızlı ilerleme birçok meslekte insan iş gücüne duyulan ihtiyacın azalacağı yönünde sinyaller veriyor. Açıklanan raporlar; sürücü, fabrika işçisi, öğretmen, kasiyer ve hatta doktorların istihdamında daralma olacağı yönünde. Ancak konuyla ilgili felaket senaryolarını bir kenara bırakacak olursak, daralan iş hacimlerinin yerine yeni iş sahalarının açıldığını görüyoruz. Bir başka deyişle, meslekler şekil değiştiriyor. Yok olanların yerini yeni meslekler alıyor.
Bir Gartner araştırmasına göre, 2020 itibariyle yapay zeka 1,8 milyon işi yok ederken, yerine 2,3 milyon yeni iş tanımı oluşturacak. Raporda dikkat çeken bir diğer saptama ise, yapay zekanın işçilerin yeteneklerini artıracağı yönünde. Yapay zeka ve insan ortaklığı, iş profilini büyük ölçüde değiştirecek.
Oxford Üniversitesi’nin çalışmasına göre ise 2035 yılına kadar yapay zeka tüm işlerin yaklaşık %47’sinin yerini alacak. Bu oran gerçekten korkutucu bir öngörü. İş analistleri bunlardan biri olacak mı? Öncelikle, 40’lı yaşlarının ortalarındaki insanlar muhtemelen emekliliğe yaklaşacaklarından daha az endişe ediyorlar. Daha genç olanların ise uyum sağlamak ve kendilerini bu geleceğe hazırlamaları için yeterince zamanı var. Sadece yapay zekanın ilerlemesi ile birçok iş ortadan kalkmayacaktır. Bunun yerine bir işin çeşitli yönleri yavaş yavaş yapay zeka ile yer değiştirecektir.
İş Analizi (Business Analysis – BA), bankacılık, finans, yatırım bankacılığı veya portföy alanlarında kısmen veya tamamen otomatikleştirilmiştir. Yine de akıllı makinelerin yapay zeka dünyasındaki iş analistlerinin yerini alacağını söylemek için henüz çok erken. Ancak, yukarıdaki sektörlerdeki birçok iş analizi görevinin robotlar, dijital asistanlar veya otomatik uygulamalar tarafından devralındığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Yapay zeka iş analistinin yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olacaktır. Önümüzdeki 10 yıl içinde iş analisti; iş süreçlerini analiz etmek, ölçmek ve iyileştirmek için yapay zeka ve makine öğrenimi çözümleriyle iş birliği yapacaktır. Aslında “akıllı sistemler” insanlarla öğrenmek için birlikte çalışacak ve böylece günün birinde iş analisti gibi kararlar verebilecekler. Müşteri verileri, müşteri iç görüleri ve karar verme süreçleri arasındaki zinciri kısaltan yapay zeka ve makine öğrenimi olacaktır. Bu durumda, yapay zeka analistlerin yerini alacak mı? Cevap hem evet hem hayır. Yapay zeka inanılmaz bir hızda ilerliyor ve bir zamanlar sadece insanların yapabileceği düşünülen şeyleri yapıyor. Ama hala algoritmaların insanlara ihtiyaç duyduğu alanlar var. Gelecekte iş analistlerinin yerini alacağı yerine, analistlerin gelişmiş analizler için otomatik sistemlerin bir üyesi olacağını söyleyebiliriz. Yapay zeka insanları rollerini zayıflatmak yerine güçlendirecektir. Yapay zeka, işteki katma değeri düşük işlerin yerini kolayca alacak ve böylece analistler daha yüksek değer yaratmak için iş analizine odaklanacaktır.
Yapay zeka programları genellikle başarılı olmak için çok büyük miktarda veriye ihtiyaç duyar. Bu nedenle bilgilerini gerçek zamanlı olarak ses akışları, video ve fotoğraflardan edinir. Bu tür kaynaklarla etrafındaki gereksinimleri nasıl tanımlayacağına ve iletişim kuracağına dair bir bilgisi yoktur. Bu da iş analizinin yapay zeka projelerine uyarlanması için önemli fırsatlardan biridir.
İş analizi ve yapay zeka birlikteliğinde bir sonraki soru ise iş analisti olarak daha iyi bir iş yapmak için yapay zekayı nasıl kullanabileceğimizdir. İş analisti, yapay zekanın kendi kendine öğrenmesini ve içeriği anlamasını sağlamak için gerekli iş süreçlerini ve gereksinimlerini yaratacaktır. İş analisti doğru veri havuzlarını ve yapay zekanın ihtiyaç duyacağı arayüzleri tasarlayabilir.
Yapay zekadaki gelişmeler, iş analistinin yerine geçmeden ziyade verimli asistanlara sahip olmak gibi görünüyor. Analistlerin işi, yapay zeka ile analiz edilecek doğru soruları yöneltmek ve bu analizi gerçek dünyadaki sorunlara nasıl uygulayacağına karar vermek olacaktır. Gelecekte analistler olarak bizim için veri analiz sürecindeki mevcut sorumluluklarımız yapay zekanın hem veriyi analiz eden hem de karar verici bir yapı kazanmasına yardımcı olmaktır.
Ama emin olun ki, işiniz şu an için güvende (eğer bir iş analisti iseniz); çünkü makinelerin ortaya çıkarttığı sonuçlara dayanarak karar vermek için insan müdahalesine hala ihtiyaç duyulmaktadır.
İş analistlerinin yapay zekaya karşı avantajları hala daha fazladır. Öğretim becerilerimiz yapay zekaya karşı bir avantajdır, çünkü paydaşlarımızın öğrenme konusundaki motivasyonlarını ve ihtiyaçlarını daha iyi anlayabiliriz ve sözel olmayan ipuçlarını daha iyi yakalayabiliriz. Görsel düşünme, izleyicilerinizin tepkilerini izleyerek iletişimimizi uyarlamamıza yardımcı olur. Yaratıcı düşünce, problemleri çözmek ve fırsatları tanımlamak için yeni fikirler ve yaklaşımlar üretmemizi sağlar. İş Analizi görevlerini yerine getirirken ve yeni çözümler uygularken menfaat sahiplerimizin menfaatlerini ve hislerini yönetmeye odaklanırız ve bu yetkinlikler bizi yapay zekadan farklı kılar.
Yapay zekanın her şeyi bir anda değiştireceği beklentisi yerine başarıya ulaşması için deneme-yanılma yoluna gitmeniz daha doğru olacaktır. Yapay zeka bilişsel bilişim alanında hızlı adımlar atmıştır ve makinelerin, insanların değişen şekilleri temelinde “düşünebileceği ve karar verebileceği” bir gün gelecektir. İş analizinin yapay zeka ile beraber çalışmasını istiyorsak, sosyal becerilerimize, duygusal zekaya ve yapay zekanın nasıl kullanılacağını öğrenmeye odaklanmamız gerekecek. Günümüzde ve yakın gelecekte, makine öğreniminin ve yapay zekanın işlerin tamamen yerine geçmesinden ziyade iş analizine yardımcı olacağını söyleyebiliriz.
Murat Orhan
BA-Works
Kaynak:
https://www.ericthebusinessanalyst.com/business-analysts-fear-artificial-intelligence/
http://www.dataversity.net/business-analyst-world-artificial-intelligence-machine-learning/